Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
ÇATI: (Türkçede fiil çatıları konusundaki tartışmalar henüz devam etmektedir. Bu tartışmalar sonuçlanıncaya kadar, gelenekleşmiş bilgiler hatırlatılacaktır.)
Fiilin anlam bakımından özneye ve nesneye göre olan bağlantısına çatı denir. Buna göre fiiller, öznelerine ve nesnelerine göre iki grupta değerlendirilirler:
1. Özneye göre fiiller:
a) Etken fiil: Özne alan, öznenin yaptığı işi gösteren fiillerdir: bil-, oku-...
b) Edilgen fiil: Öznesi belli olmayan, özne almayan fiillerdir. Etken fiillere -°l-, -°n- fiilden fiil yapma ekleri getirilerek kurulur: at-ı-l-, yaz-ı-l-, ara-n-, bile-n- gibi.
c) Dönüşlü fiil: Öznenin yaptığı işin doğrudan doğruya kendine döndüğünü, özneyi etkilediğini gösteren fiillerdir. Genellikle -°n- ekiyle kurulur. Fakat -°l- ve -°ş- ekleriyle de dönüşlü çatılar kurulabilir: gez-i-n-, süsle-n-; üz-ü-l-, iyile-ş- vb.
d) İşteş fiil: Bir eylemin birden fazla özne tarafından birlikte ya da karşılıklı yapıldığını gösteren fiillerdir. -°ş- ekiyle kurulur: bak-ı-ş-, bekle-ş-, kaç-ı-ş-, yaz-ı-ş-.vb.
2. Nesneye göre fiiller:
a) Geçişli fiil: Nesne alan fiillerdir: ara-, bul-, çek-, oku-, sev- gibi.
b) Geçişsiz fiil: Nesne almayan fillerdir: ağla-, düş-, gül-, uyu-, yat- vb.
c) Oldurgan fiil: Geçişsiz fiilleri geçişli duruma getiren fiilden fiil yapma ekleriyle yapılan fillerdir: ağla-t-, düş-ü-r-, gül-dür-, uyu-t-, yat-ı-r- vb.
d) Ettirgen fiil: Fiilin belirttiği işin özne tarafından bir başkasına yaptırıldığını gösteren fiillerdir. Geçişli veya oldurgan fiillere -°r-, -°t-, -d°r-, -t°r- ekleri getirilerek yapılır, geçişlilik dereceleri yükseltilir: iç-i-r-, şaş-ı-r-, büyü-t-, koş-tur-, yaz-dır-, öl-dür-t-, yap-tır-t-tır- vb.
Tarih: 2016-03-02 01:56:28 Kategori: Sözlük
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Fiillerde Çatı Nedir
Fiilin anlam bakımından özneye ve nesneye göre olan bağlantısına çatı denir. Buna göre fiiller, öznelerine ve nesnelerine göre iki grupta değerlendirilirler:
1. Özneye göre fiiller:
a) Etken fiil: Özne alan, öznenin yaptığı işi gösteren fiillerdir: bil-, oku-...
b) Edilgen fiil: Öznesi belli olmayan, özne almayan fiillerdir. Etken fiillere -°l-, -°n- fiilden fiil yapma ekleri getirilerek kurulur: at-ı-l-, yaz-ı-l-, ara-n-, bile-n- gibi.
c) Dönüşlü fiil: Öznenin yaptığı işin doğrudan doğruya kendine döndüğünü, özneyi etkilediğini gösteren fiillerdir. Genellikle -°n- ekiyle kurulur. Fakat -°l- ve -°ş- ekleriyle de dönüşlü çatılar kurulabilir: gez-i-n-, süsle-n-; üz-ü-l-, iyile-ş- vb.
d) İşteş fiil: Bir eylemin birden fazla özne tarafından birlikte ya da karşılıklı yapıldığını gösteren fiillerdir. -°ş- ekiyle kurulur: bak-ı-ş-, bekle-ş-, kaç-ı-ş-, yaz-ı-ş-.vb.
2. Nesneye göre fiiller:
a) Geçişli fiil: Nesne alan fiillerdir: ara-, bul-, çek-, oku-, sev- gibi.
b) Geçişsiz fiil: Nesne almayan fillerdir: ağla-, düş-, gül-, uyu-, yat- vb.
c) Oldurgan fiil: Geçişsiz fiilleri geçişli duruma getiren fiilden fiil yapma ekleriyle yapılan fillerdir: ağla-t-, düş-ü-r-, gül-dür-, uyu-t-, yat-ı-r- vb.
d) Ettirgen fiil: Fiilin belirttiği işin özne tarafından bir başkasına yaptırıldığını gösteren fiillerdir. Geçişli veya oldurgan fiillere -°r-, -°t-, -d°r-, -t°r- ekleri getirilerek yapılır, geçişlilik dereceleri yükseltilir: iç-i-r-, şaş-ı-r-, büyü-t-, koş-tur-, yaz-dır-, öl-dür-t-, yap-tır-t-tır- vb.
Tarih: 2016-03-02 01:56:28 Kategori: Sözlük
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx